Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan-một nhân cách lớn
Phùng Khắc Khoan là học trò của Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông sống trên đất nhà Mạc nhưng không chịu ra thi cử, không phò Mạc mà giúp sức cho nhà Lê. Trong một lần đi sứ về, cụ Phùng đã mang theo một số loại cây trồng, nghề dệt lượt và cách làm cày bừa. Giống ngô thì cụ giắt ở búi tóc, dây khoai lang thì cụ sai tùy tòng bện giả làm quai hòm, sắn thì cụ làm gậy chống, đậu đen thì cụ đút ở hậu môn…Cụ quan sát, ghi nhớ cách dệt về giúp dân Bùng dệt lượt, cách làm nông, cụ Trạng Bùng về giúp cả làng Vĩnh Lộc làm cày bừa… Ngày nay theo khoán ước đã thành văn thì ngày 24-9 hằng năm ở đền thờ Trạng, hai làng Bùng và Vĩnh Lộc phải có liễn cháo đậu, đĩa cà muối, bát canh, đĩa dưa đạm bạc đem cúng để tưởng nhớ công ơn người đã mang một số giống nông sản và nghề phụ cho nhà nông. TS Lưu Minh Trị và các tác giả khẳng định, cuộc đời Phùng Khắc Khoan đã được huyền thoại hóa, huyền tích quá nhiều. Đó là vì ông là một nhân tài ngoại hạng…
Hữu Trưởng