Nguyễn Công Hoan, người có công kiến tạo ngôn ngữ văn chương thuần Việt
Bằng việc dẫn chứng truyện ngắn “Cô Kếu, gái tân thời” (1933), nhà phê bình Bùi Việt Thắng trong cuốn sách “Hà Nội từ góc nhìn văn chương” đánh giá, Nguyễn Công Hoan là nhà văn có công kiến tạo một thứ ngôn ngữ văn chương thuần Việt: trong sáng, giản dị, hàm súc, giàu sức biểu cảm.
Một thứ ngôn ngữ văn chương rất “động”, có sức nổ của tiếng cười, có tính hài hước trong từng hình ảnh, từng câu chữ. Cứ đọc truyện kiểu như Cô Kếu, gái tân thời sẽ thấy câu chữ trong tay nhà văn cứ như nhảy múa trong đầu độc giả. Một cô gái Việt có cái tên nôm na xấu xí là Kếu. Cô ta muốn mình đẹp cho bằng chị bằng em thời tân tiến, nên cất công chăm sóc nhan sắc :” Rồi uốn lại mái tóc cho cong xuống, và thò ra mang tai. Rồi cô bôi phấn khắp mặt, tai và gáy. Rồi cô vươn cổ ra để xoa cho đều. Rồi cô rề dài môi ra để tô son. Rồi cô mặc quần trắng, xếp cho thẳng nếp, đứng ống. Rồi cô vận cái áo sơ mi, cái áo cánh và áo dài sặc sỡ, vuốt cho phẳng phiu. Xong đâu đấy, cô lận đôi giày mang cá, ôm cái ví đầm, đến trước tủ gương mà đứng. Cô quay đằng trước. Cô quay đằng sau. Cô đi đi. Cô lại lại. Cô uốn éo. Cô thướt tha. Rồi cô đứng yên. Cô ngắn. Cô bàn. Cô bình phẩm… Cô khoái lắm!”.
Thu Hương