Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Catherine Karnow năm 1994.

Năm 1994, tôi được Đại tướng Giáp mời, với tư cách là nhà báo phương Tây duy nhất tháp tùng riêng ông tới Điện Biên Phủ. Tôi đã ở nhà ông vài ngày trước đó, chụp ảnh ông và ăn tối cùng gia đình ông, khi ông ghé về phía tôi, nói nhỏ lời mời vào tai tôi, nói tôi không được nói cho ai biết.

 

Nhưng hãy để tôi giải thích làm sao tôi lại có mối quan hệ đặc biệt với nhân vật lịch sử này. Cha tôi, Stanley Karnow, nhà báo có tiếng và nhà sử học về Chiến tranh Việt Nam, đã phỏng vấn Đại tướng cho tờ New York Times vào năm 1990. Vài tháng sau, tôi tới Việt Nam, gặp Đại tướng, chụp ảnh ông và gia đình ông. Và từ đó, mối quan hệ được hình thành.

Rồi đến ngày 1/5/1994. Tôi vô cùng háo hức và hồi hộp khi chúng tôi bay từ Hà Nội tới Điện Biên. Đại tướng sẽ không chỉ thăm chiến trường xưa và một nghĩa trang chiến tranh, ông sẽ lần đầu tiên trong 40 năm trở lại Mường Phăng, trại bí mật trong rừng, nơi ông đã ở trong những tháng cuối cùng trước trận chiến Điện Biên Phủ và từ đó ông đã vạch ra chiến lược Điện Biên Phủ nổi tiếng.

 

Có hàng trăm người đã tới trận địa xưa để đợi Tướng Giáp đến. Do ước tính Đại tướng Võ Nguyên Giáp có thể đến bất kỳ lúc nào, tôi chuẩn bị sẵn phim cho máy ảnh và đứng ở vị trí đẹp để chụp. Nhiều phút trôi qua. Rồi một giờ và một giờ nữa. Trời nóng và mặt trời chói chang. Nếu tôi vào tán cây để tránh nắng, tôi có thể bỏ lỡ mất khoảnh khắc Tướng Giáp tới. Thật ngốc, tôi đã không mang đủ phim để có thể chụp người dân địa phương. Người dân nơi đây thật tuyệt vời. Nhiều người là người Thái Đen, người dân tộc sống ở vùng cao. Có cả những em nhỏ được mặc như những chiến sỹ nhỏ, với khăn quàng đỏ, vẫy cờ hoa.

 

 

Đối với tôi, ở trong căn lều bé xíu ở giữa rừng miền bắc Việt Nam, là thời khắc quan trọng trong đời, khi được chứng kiến một huyền thoại sống nhớ lại những giây phút cá nhân góp phần tạo nên lịch sử.