- Rất mừng là Dự thảo đã tiếp thu đến 95% ý kiến đóng góp của tôi, khẳng
định rõ hơn quan điểm: Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân,
hoàn thiện hơn nữa mô hình tổ chức bộ máy nhà nước; đồng thời, bảo đảm
thực hiện tốt hơn quyền con người, quyền công dân; tăng cường giám sát,
kiểm tra thực hiện quyền lực…
 |
| Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 vừa trình QH đã dành hẳn một điều để khẳng định vai trò to lớn của công đoàn. Ảnh: Đàm Duy |
- Vậy 5% nội dung kiến nghị của ông chưa được tiếp thu là gì?
- Điểm duy nhất tôi chưa bằng lòng là việc Dự thảo sử dụng thuật ngữ
“chính quyền địa phương gồm HĐND và UBND”. Quy định như vậy dễ tạo ra
cách hiểu là phân quyền, địa phương muốn làm gì thì làm. Theo từ điển,
chính quyền địa phương là một thể hoàn chỉnh. Khơi dậy tính vươn lên của
địa phương là việc nên làm nhưng cần lưu ý, ở nước ta quyền lực nhà
nước là thống nhất, QH là cơ quan đại diện cao nhất. Không nên hiến định
như Dự thảo vì sẽ tạo cớ cho địa phương muốn làm gì thì làm. Đơn cử, TP
Hồ Chí Minh dù đóng góp 1/4 ngân sách nhà nước cũng không nên có quyền
tự chủ trong mọi lĩnh vực. TƯ vẫn phải lãnh đạo, điều hành trong những
trường hợp cần thiết, nhất là khi có thiên tai, dịch bệnh; những vấn đề
liên quan đến an ninh quốc phòng, đối ngoại. Còn địa phương chỉ nên phát
huy tính độc lập, tự chủ trong việc cân đối ngân sách, tự chịu trách
nhiệm về việc thi hành pháp luật. Theo tôi, để bảo đảm chặt chẽ, cần quy
định theo hướng: HĐND, UBND tổ chức ở 2 cấp, được thành lập để thực
hiện nhiệm vụ quyền hạn theo luật định.
- Còn nhớ, thời điểm trả lời phỏng vấn, ông cũng cho rằng, chỉ nên
ghi nhận vai trò của công đoàn như các tổ chức chính trị - xã hội khác
trong Hiến pháp, nhưng Dự thảo vừa trình QH đầu tháng 11 lại dành hẳn
một điều để khẳng định vai trò to lớn của tổ chức công đoàn. Ông nghĩ
sao về điều này?
- Lúc đầu tôi không đồng ý vì tổ chức công đoàn chưa làm tốt vai trò là
người đại diện và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công
nhân, người lao động. Có lúc, ở một số nơi, nhất là tại các công ty liên
doanh 100% vốn nước ngoài, công đoàn còn đứng về phía chủ, vì “lợi ích
nhóm”. Tới đây, công đoàn phải khắc phục hạn chế này, bảo đảm vai trò to
lớn là chủ động tham gia và bảo vệ, tạo mọi điều kiện để công nhân,
người lao động có quyền chủ động, sáng tạo trong sản xuất, kinh doanh và
được hưởng lợi xứng đáng với những đóng góp của mình khi tham gia các
hoạt động của doanh nghiệp. Từ đó, công đoàn mới đáp ứng yêu cầu là tổ
chức quần chúng rộng lớn, đại diện cho sức mạnh, tài năng, trí tuệ và
lợi ích của công nhân, người lao động như Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm
1992 ghi nhận. Theo tôi, để làm được việc này, trước hết, Tổng Liên đoàn
Lao động Việt Nam và các cấp công đoàn cần đẩy mạnh việc xây dựng tổ
chức, kiện toàn đội ngũ cán bộ, cải tiến phương thức hoạt động.
- Qua thảo luận về cơ chế thu hồi đất trong Dự thảo sửa đổi Hiến
pháp năm 1992, các ý kiến phát biểu của đại biểu QH đều đồng tình với
các thiết chế đặt ra, nhưng kiến nghị cần cụ thể hơn để tránh vận dụng
tùy tiện. Ông có cùng quan điểm này?
- Đổ tội cho chính sách nhiều khi là oan. Thực ra, lâu nay cơ chế chính
sách về đất đai khá chặt chẽ, kín kẽ. Chỉ có một số ít văn bản hướng dẫn
thi hành chưa thống nhất. Tuy nhiên, tại không ít địa phương, cán bộ
thi hành công vụ cố tình hiểu sai như, chủ tịch xã bán đất công, cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi không đủ điều kiện, trong khi
không luật nào quy định như vậy. Vì vậy, quan trọng là tăng cường cơ chế
giám sát. Cũng cần phải nói thêm rằng, Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm
1992 khẳng định rõ giao đất ổn định lâu dài cho nhân dân là điểm rất
tiến bộ. Khi đã giao ổn định lâu dài thì chỉ trong trường hợp vì lý do
an ninh quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội… Nhà nước mới thu hồi
đất. Lúc đó, người có đất sẽ được đối xử hoặc bồi thường như một người
có chủ quyền trên mảnh đất của họ. Đây cũng là cơ sở để người dân yên
tâm sản xuất, canh tác trên quy mô lớn.
- Riêng việc thu hồi đất để phục vụ các dự án kinh tế - xã hội,
không ít ý kiến đề nghị áp dụng phương thức trưng mua nhằm bảo đảm hài
hòa lợi ích giữa Nhà nước - doanh nghiệp - người dân. Nhưng quan điểm
này vẫn chưa nhận được sự đồng thuận của cơ quan soạn thảo, theo ông là
vì sao?
- Cần phải hiểu, để bảo đảm tính ổn định lâu dài, không nên quy định quá
chi tiết các nội dung trong Hiến pháp. Muốn tránh được việc lợi dụng
chủ trương thu hồi đất mà Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 quy định,
trong quá trình xây dựng Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chính phủ, QH
cần đặt ra những tiêu chí cụ thể và chặt chẽ, quy định rõ thế nào là đất
phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Nếu đã quy định rõ như vậy, không
lo việc thu hồi đất vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội sẽ tràn lan
như hiện nay và tránh được tình trạng cán bộ thực thi công vụ lấy đất
của người này trao cho người khác, khiến người dân khiếu kiện kéo dài.
- Trân trọng cảm ơn ông!