Thiên tai đột biến và dị thường hơn
Cần dự báo chính xác hơn để đề phòng những diễn biến bất thường của thời tiết
(Trong ảnh: Một nhà dân bị phá sập sau cơn mưa đá tại huyện Si Ma Cai, Lào Cai ngày 27-3)
Gia tăng về cường độ và tần suất
Từ đầu năm 2013 đến nay, dù Việt Nam chưa chính thức đón nhận cơn bão,
áp thấp nhiệt đới nào đổ bộ vào đất liền, nhưng hậu quả của mưa đá, dông
lốc gây ra khá nặng nề. Mưa đá dị thường diễn ra từ tháng 3 và kéo dài
cho đến nay, gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng cho các tỉnh, đặc biệt tại
một số địa phương như Lào Cai, Đà Lạt, Hà Giang… Rồi lũ quét, sạt lở đất
dù mới đầu mùa nhưng đã cướp đi sinh mạng của không ít người. Ông Lê
Công Thành, Cục trưởng Cục Khí tượng thủy văn và môi trường (Bộ TN-MT)
nhận định, trong bối cảnh biến đổi khí hậu (BĐKH), thiên tai ngày càng
gia tăng về cường độ và tần suất. Trong đó, bão và áp thấp nhiệt đới gia
tăng về cường độ và tính trái quy luật; lũ lụt, lũ quét gia tăng về tần
suất và phạm vi ảnh hưởng; Hạn hán gia tăng về thời gian kéo dài và tần
suất.
Cùng với thiệt hại do mưa đá, dông lốc, lũ quét thì hạn hán, thiếu nước
cũng đang diễn biến căng thẳng tại các vùng cửa sông, ven biển khu vực
Tây Nguyên và Nam bộ suốt nhiều tháng qua. Hạn hán ở các tỉnh Quảng Trị,
Quảng Ngãi, Bình Định, Kon Tum… ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất
nông nghiệp và đời sống nhân dân. Tình trạng thiếu hụt dòng chảy đang
diễn ra trên diện rộng, không chỉ trên các sông mà ngay cả các hồ thủy
lợi ở Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam. Mực
nước trên một số sông khu vực Tây Nguyên thấp nhất trong chuỗi quan trắc
cùng kỳ. “Đây chính là hậu quả của BĐKH khiến cho các hiện tượng thời
tiết dị thường, cực đoan xuất hiện ngày càng nhiều”, ông Lê Công Thành
đánh giá.
Dẫn chứng từ số liệu quan trắc về các hiện tượng thiên tai diễn ra trong
khoảng thời gian từ năm 2000 trở lại đây trên địa bàn tỉnh Lào Cai, ông
Lưu Minh Hải, Giám đốc Trung tâm KTTV Lào Cai cho hay, chuỗi quan trắc
cho thấy thời tiết diễn biến ngày càng đột biến và dị thường hơn. Thiên
tai xảy ra đôi khi trái ngược với quy luật chung của tự nhiên, gây nhiều
khó khăn cho công tác dự báo, cảnh báo. Trong khi đó, yêu cầu của xã
hội, cộng đồng về công tác dự báo KTTV ngày càng cao.
Khó định lượng mưa, lũ quét
Đánh giá thực tế, ông Bùi Minh Tăng, Giám đốc Trung tâm DBKTTV Trung
ương nhận định, công tác dự báo thủy tai còn tồn tại nhiều hạn chế, như
việc thu thập số liệu bị chậm trễ 1-3h đã làm cho tổng thời gian cần
thiết để chuẩn bị dự báo kéo dài; hơn nữa, vẫn không thể dự báo định
lượng mưa cho một khu vực nhỏ, địa điểm cụ thể. “Riêng dự báo, cảnh báo
lũ quét, có thể nói ở nước ta hiện nay chưa làm được vì đây là vấn đề
rất khó”, ông Bùi Minh Tăng nhìn nhận.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, Việt Nam là một trong những quốc gia
chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của BĐKH. Tuy nhiên, khâu dự báo, cảnh báo
và ứng phó của các cơ quan chức năng còn bộc lộ nhiều hạn chế. Nội dung,
phương thức ứng phó với BĐKH của Việt Nam còn nhiều bất cập. Việc áp
dụng, đổi mới công nghệ dự báo, đặc biệt là ở những khu vực, địa bàn dễ
tổn thương trước tác động của BĐKH chưa được chú trọng…
Bên cạnh đó, việc huy động nguồn lực từ các tổ chức tài chính quốc tế,
chính phủ các nước, khai thác nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA)
dù đã được quan tâm nhưng việc đầu tư cho phòng tránh, giảm nhẹ thiên
tai còn dàn trải, chưa đáp ứng yêu cầu. Hệ thống mạng lưới trạm khí
tượng thủy văn, giám sát khí hậu còn thiếu; khả năng dự báo, cảnh báo
còn hạn chế, thời gian dự báo còn ngắn hạn, độ chính xác chưa cao. Thậm
chí, dù đã đầu tư một số trạm đo mưa, cảnh báo lũ tự động nhưng vẫn chưa
mang lại kết quả. Công tác phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai mới tập
trung vào ứng phó và khắc phục hậu quả mà ít chú trọng đến chủ động
phòng tránh…
Theo ông Hoàng Đức Cường – Giám đốc Trung tâm nghiên cứu khí tượng khí
hậu (Viện Khoa học KTTV và môi trường), hiện nay khó khăn của những nước
đang phát triển là chưa có đủ điều kiện để tiếp nhận ngay một nền khoa
học công nghệ hiện đại như các nước tiên tiến. Bởi vậy, việc đổi mới
công nghệ dự báo bão, áp thấp nhiệt đới, các hiện tượng thời tiết nguy
hiểm phải thực hiện một cách đồng bộ từ cơ sở vật chất đến các dự báo
viên.
(Theo anninhthudo.vn)