Trước đó tháng 11/2011 Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định trước Quốc hội: Làm luật Biểu tình là phù hợp Hiến pháp, phù hợp đặc điểm văn hóa, điều kiện cụ thể của Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế và đảm bảo quyền tự do, dân chủ của người dân.

Thế nhưng đã qua hơn 1 năm việc ban hành luật Biểu tình hay không hiện giờ vẫn còn nhiều tranh cãi và chưa đi đến hồi kết.

Kẻ nói không nên

Tại phiên thảo luận về chương trình xây dựng luật pháp lệnh năm 2014, điều chỉnh chương trình năm 2013 tại Quốc hội ngày 5/6, vấn đề luật Biểu tình được thảo luận sôi nổi, nhiều chiều.

Một cuộc mít-tinh do Nhà nước tổ chức kỷ niệm ngày 30/4/2010 tại TP.HCM. (Ảnh PL.TPHCM)

Đại biểu (ĐB) Hoàng Hữu Phước (TPHCM), người từng phản đối dự án Luật Biểu tình tại kỳ họp thứ 4 của QH khoá 13, đã bày tỏ sự đồng tình có Luật Biểu tình nhưng đưa ra hàng loạt dẫn chứng không đồng ý xây dựng ngay dự luật này.

Theo ông Hoàng Hữu Phước, các dự án trong đó có Luật biểu tình đã có trong chương trình xây dựng luật, pháp lệnh nhiệm kỳ khóa XIII, nên theo thứ tự ưu tiên không có lý do gì để có sự nôn nóng, để đưa ra những yêu cầu nói về Luật Biểu tình. “Khi chúng ta xây dựng Luật Biểu tình đòi hỏi rất nhiều những công phu”- ĐB Phước nhấn mạnh.

Ông khẳng định, nếu được lấy ý kiến, đa số công dân sẽ không ủng hộ luật này vì "bản chất dễ bị tổn thương và dễ bị lợi dụng gây ra biến loạn".

Để chứng minh cho ý kiến này, ông Phước đã dẫn ra nhiều tham chiếu luật pháp của các nước như n chứng thực tế ở nước Nga năm 2012, Tổng thống Putin đã ký ban hành pháp lệnh về chống biểu tình. Cùng năm này, Tổng thống Mỹ Obama đã ký ban hành Luật HR 347 cũng được báo chí nước này gọi là “Luật Chống biểu tình”.

“Như vậy sự cẩn trọng đã được đặt ra ở những cường quốc có từ năm 1958 đến nay. Sự cẩn trọng như vậy chúng ta cũng có thể rút kinh nghiệm” – ĐB Hoàng Hữu Phước khẳng định.

 Với Việt Nam, theo ĐB Phước, người dân đã có những góp ý qua email, qua thư tín và qua buổi tiếp xúc với đại biểu Quốc hội với các chức sắc cao cấp từ trung ương đến địa phương.

 “Như vậy tất cả những cái chúng ta lồng trong ý nghĩa của biểu tình chỉ còn thiếu còn một chi tiết đó là tụ tập đông người, căng biểu ngữ, ngoài ra tất cả đều đã được thể hiện một cách văn minh, hiện đại. Khi chúng ta nói rằng đây là điều cấp bách phải nghĩ tới, phải đưa vào chương trình luật sớm thay vì đợi năm 2015, 2016, phải chăng chúng ta muốn nói lên một điều những buổi tiếp xúc cử tri, tiếp xúc nhân dân, lắng nghe ý kiến của người dân chúng ta đã không thực hiện một cách hiệu quả” - ông Phước đặt câu hỏi.

Để “bác” ý kiến cho rằng Luật Biểu tình rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay, ông Phước phân tích: khi ra Luật Biểu tình nhất thiết phải sửa một số điều của Luật Hình sự. Bên cạnh đó, phải đặt câu hỏi là đã hỏi ý kiến các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm y tế chưa. “Chỉ khi nào làm việc với tất cả các cơ quan này và đưa những nội dung này vào nội dung của bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ, bảo hiểm y tế thì chúng ta mới yên tâm để có Luật Biểu tình” - ông nhấn mạnh.

Ngoài ra, theo ĐB Phước, “sự gấp gáp đề nghị như vậy chúng ta đã tước đi quyền của người dân, vì người dân cần thời gian tham khảo, tham chiếu, nghiên cứu, tìm hiểu thấu đáo, trao đổi, tranh luận về nội dung sự cần thiết của Luật biểu tình. Đó là chưa kể Luật Biểu tình nếu muốn chúng ta có thể phải thông qua trưng cầu ý dân...”.

Người bảo có

Ngược với quan điểm của ĐB Phước, ĐB Lê Nam (Thanh Hóa) nói ngắn gọn: “Về Luật biểu tình, tôi thấy đây là hiến định chúng ta nợ nhân dân 68 năm rồi, từ năm 1946. Bây giờ đủ các điều kiện để ban hành Luật biểu tình”.

 ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) cho rằng có thể có mâu thuẫn, có những hành vi lợi dụng quyền biểu tình để làm mất an ninh trật tự, xã hội, thậm chí vận động chống Đảng, chống Nhà nước... với một bên là quyền hiến định của nhân dân và nhu cầu của người dân trong một xã hội ngày càng phát triển, một xã hội dân chủ.

 “Tôi tin rằng với tất cả cái mà chúng ta đã có thì chính Luật Biểu tình là giải quyết được mâu thuẫn này, tức là sẽ ngăn chặn, đề phòng và chống được việc lạm dụng gây mất trật tự an ninh xã hội và thậm chí là những hành vi xấu chống lại chế độ... đáp ứng được quyền hiến định của nhân dân” - ĐB Trương Trọng Nghĩa khẳng định.

Đồng quan điểm này ĐB Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội) cho rằng cần bổ sung ngay luật Biểu tình vào chương trình xây dựng luật năm 2014, cùng với các luật Trưng cầu ý dân, luật Chính quyền địa phương… Bà Khánh dự liệu, nếu dự thảo Hiến pháp được thông qua với những quy định về những chế định này thì đây sẽ là những luật có ý nghĩa, vai trò đặc biệt quan trọng để đảm bảo bộ máy nhà nước hoạt động đồng bộ, thống nhất, có hiệu lực, hiệu quả, phát huy quyền dân chủ của nhân dân.

Tuy nhiên Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị phải đưa ngay Luật biểu tình, Luật lập hội, Luật trưng cầu ý dân vào chương trình xây dựng luật năm 2014 để chuẩn bị. Thường vụ Quốc hội dự kiến những dự án luật này là cần thiết để thể chế hóa quy định, Chương II quyền con người, quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân. ‘Vấn đề ở chỗ là bây giờ chúng ta phải chuẩn bị, lúc nào chuẩn bị tốt rồi thì chúng ta đưa vào năm đó’, Phó Chủ tịch Quốc hội kết luận.