Đáng lo ngại, ngay sau khi Chủ tịch Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia - Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phê bình 9 Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh có số vụ tai nạn giao thông tăng cao trên 30%, thì những ngày đầu tháng 6 lại liên tiếp xảy ra những vụ tai nạn giao thông thảm khốc cướp đi sinh mạng của nhiều người.

Vậy Bộ GTVT sẽ làm gì để hạn chế những vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng và nghiêm trọng? Đây cũng là chủ đề chính của chương trình Dân hỏi - Bộ trưởng trả lời với sự tham gia của Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng - Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia.

 PV: Thưa Bộ trưởng, 5 tháng đầu năm 2013, số lượng người chết vì tai nạn giao thông tăng hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Xin Bộ trưởng cho biết, nguyên nhân chính của tình trạng này là gì?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Trước tiên, với tư cách là Bộ trưởng GTVT và là Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, tôi xin chuyển tới những nạn nhân tai nạn giao thông và đặc biệt là gia đình có người bị thiệt mạng do tai nạn giao thông lời chia buồn sâu sắc và xin nhận một phần trách nhiệm về ngành giao thông.

Tuy nhiên, khi phân tích về mặt số liệu tai nạn giao thông trong 5 tháng đầu năm 2013 thì thấy rằng, dù số người chết tăng 28 người nhưng số vụ đã giảm rất sâu, hơn 2.000 vụ, giảm 14,8%. Số người bị thương cũng giảm tới trên 3.000 người, giảm 20% so với cùng kỳ 2012.

Từ số liệu này cho thấy, để giảm thiểu số người chết, số người bị thương, trước tiên phải giảm được số vụ tai nạn giao thông. Giảm được số vụ tai nạn giao thông thì cơ hội giảm số người bị chết, giảm số người bị thương, cơ hội để giảm thiểu thiệt hại về phương tiện.

Cũng qua số liệu đó, chúng ta thấy rằng, không phải tất cả các địa phương trên cả nước trong 5 tháng đầu năm đều tăng về số người chết và số vụ tai nạn giao thông. Có nhiều tỉnh, bằng sự quyết liệt của cả hệ thống chính trị ở địa phương đã giảm được cả 3 tiêu chí rất sâu về số vụ, số người chết và số người bị thương.

Trong khi đó, một số địa phương lại để số vụ tăng cao và số người chết, số người bị thương cũng tăng cao so với cùng kỳ.

Chính vì vậy, Phó Thủ tướng- Chủ tịch Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Nguyễn Xuân Phúc đã có văn bản phê bình 9 tỉnh đã để xảy ra tai nạn giao thông tăng cao. Cùng với đó cũng biểu dương, khen ngợi các địa phương làm tốt công tác đảm bảo an toàn giao thông.

PV: Thưa Bộ trưởng, việc xảy ra liên tiếp những vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng do xe khách và xe tải gây ra có nguyên nhân nào từ công tác quản lý nhà nước trong hoạt động vận tải hay không?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Các vụ tai nạn giao thông trong 5 tháng đầu năm, số vụ giảm nhưng số vụ tai nạn thảm khốc lại tăng nhiều so với cùng kỳ, nhất là tai nạn xe khách.

Nguyên nhân trực tiếp chính là từ người lái xe, nhưng nguyên nhân sâu xa do công tác quản lý nhà nước. Đó là việc cấp phép cho các doanh nghiệp, các chủ phương tiện kinh doanh vận tải; việc sát hạch cấp giấy phép lái xe; công tác đăng kiểm đảm bảo kỹ thuật của phương tiện khi tham gia giao thông; công tác tuần tra, giám sát chưa hiệu quả; người thực thi công vụ chưa nghiêm.

Do vậy, dẫn đến chuyện nhờn luật, có cả hiện tượng dung túng, bao che, xử lý không công bằng với những người vi phạm, không đúng lỗi và mức độ vi phạm cho các doanh nghiệp, các chủ kinh doanh vận tải. Tôi cho rằng, đây là những trách nhiệm của cơ quan nhà nước. 

PV: Thời gian gần đây,  khi bàn về nguyên nhân gây tai nạn giao thông thì đa số đại diện các cơ quan chức năng thường cho rằng “Nguyên nhân chủ yếu là do ý thức của người dân khi tham gia giao thông chưa cao”. Tuy nhiên, cá nhân Bộ trưởng thì lại nhấn mạnh đến trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước. Vậy Bộ trưởng có thể phân tích rõ hơn quan điểm này?.

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Đúng là mỗi khi có tai nạn giao thông xảy ra, thường đầu tiên nghĩ đến ý thức của người điều khiển phương tiện kém. Nguyên nhân trực tiếp là như vậy, nhưng nguyên nhân sâu xa do công tác quản lý nhà nước của chúng ta còn chưa tốt, còn nhiều hạn chế.

Bây giờ người dân giao cho chúng ta quyền hạn, trách nhiệm để xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về đảm bảo trật tự an toàn giao thông, rồi tổ chức thực thi nghiêm túc.

Ngoài ra, người dân còn giao cho nhà nước, những người thực thi công vụ việc tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm, rồi công tác đào tạo sát hạch cấp giấy phép lái xe, cấp giấy kinh doanh vạn tải.

Nhưng tất cả những khâu này chúng ta làm không tốt nên cũng sẽ dẫn đến tai nạn giao thông tăng cao. Chính vì vậy, trong thời gian tới đây chúng tôi sẽ tập trung kiểm soát chặt chẽ điều kiện kinh doanh vận tải, nâng cao tinh thần trách nhiệm của người thực thi công vụ và dứt khoát là đưa ra khỏi đội ngũ những người không đảm bảo phẩm chất, tinh thông về nghiệp vụ, có biểu hiện dung túng, bao che sai phạm cho những lái xe, chủ phương tiện và các doanh nghiệp kinh doanh vận tải.

 PV: Xin Bộ trưởng nói rõ hơn trách nhiệm của người thực thi công vụ của ngành giao thông. Bộ trưởng có giải pháp nào để nâng cao tinh thần, trách nhiệm của người thực thi công vụ?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Trách nhiệm của người thực thi công vụ của ngành giao thông vận tải đã có quy định trong các luật có liên quan. Theo tôi, trách nhiệm trước hết là những người thực thi công vụ phải am hiểu về luật pháp, thực thi công vụ một cách nghiêm minh, đúng luật, không dung túng, không bao che, đảm bảo xử đúng vi phạm, đúng mức độ. Có như vậy thì trách nhiệm của người thực thi công vụ mới rõ.

Để nâng cao được trách nhiệm đó thì tôi nghĩ phải có nhiều giải pháp một cách đồng bộ và làm thường xuyên, liên tục.

Trước hết, người thực thi công vụ phải thường xuyên được trau dồi bản lĩnh chính trị, bản lĩnh nghề nghiệp. Đặc biệt phải tinh thông về nghề nghiệp, tinh thông về pháp luật, có thế thì thực thi mới đúng, người dân mới tâm phục, khẩu phục khi vi phạm.

Bên cạnh đó, dứt khoát những người vi phạm thì phẩm chất đạo đức về nghề nghiệp phải đưa ra khỏi đội ngũ để làm trong sạch đội ngũ, có như vậy tính nghiêm minh của pháp luật mới thực hiện. Như vậy sẽ đảm bảo việc thực thi pháp luật nghiêm minh hơn.

PV: Thưa Bộ trưởng, Nghị định 71/2012/NĐ-CP đã quyết định nâng mức xử phạt bằng tiền đối với các vi phạm luật giao thông đường bộ. Tuy nhiên, số người chết vì tai nạn giao thông vẫn tăng. Vậy theo Bộ trưởng, có cần phải tăng mức phạt lên nữa hay không và có nên đưa ra các hình thức xử phạt bổ sung hay  không?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Việc xử lý vi phạm trong giao thông hết sức cần thiết. Tuy nhiên, quan điểm của chúng tôi, mức xử phạt như thế nào phải đảm bảo được điều kiện người dân chấp nhận được, cũng như để người dân tự giác nộp phạt.

Sự thực thi nghiêm minh của những người thực thi công vụ có trách nhiệm, công bằng, công khai sẽ nâng cao được ý thức tham gia giao thông. Đặc biệt sẽ đảm bảo cho tính khả thi của pháp luật.

Chính vì vậy, trong chuẩn bị Nghị định thi hành luật xử lý vi phạm hành chính có hiệu lực từ 1/7/2013, chúng tôi đã cho rà soát lại tất cả nội dung trong Nghị định 71.

Quan điểm của chúng tôi cũng như của ban soạn thảo là những mức phạt cao quá sẽ hạ thấp xuống, giảm bớt những hình phạt bổ sung. Tuy nhiên, chúng tôi cũng nhấn mạnh rằng, người thực thi công vụ, người xử phạt phải gương mẫu, phải nghiêm túc, có như vậy người dân mới tự giác chấp hành nộp phạt cũng như nâng cao được ý thức của người dân.

Việc thực thi nghiêm minh cũng là cơ sở hình thành nên điều kiện để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật tốt của người dân.

PV: Vâng, xin cảm ơn Bộ trưởng./.