Ngày 31 tháng 10 năm 1517, tại Sachsen  thuộc nước Đức ngày nay, Martin Luther treo Chín mươi lăm Luận đề trên cửa Nhà thờ Lâu đài Wittenberg (đây là chỗ được dùng để treo các thông báo của viện đại học) kêu gọi mở các cuộc tranh luận về các vấn đề của giáo hội. 95 luận đề của Luther trình bày các luận điểm phê phán giáo hội và Giáo hoàng, tập trung phê phán việc bán phép ân xá, và quan điểm của giáo hội về Luyện ngục. Những giáo lý của giáo hội mà những người chủ trương cải cách muốn thay đổi là Luyện ngục, sùng kính Maria, việc các thánh cầu bầu và được tôn kính, hầu hết các bí tích, tình trạng độc thân bắt buộc của giáo sĩ, và thẩm quyền của Giáo hoàng.

Nhìn chung, các nước Bắc Âu, ngoại trừ Ireland và một vài vùng thuộc Anh, tiếp nhận đức tin Kháng Cách do Marthin Luther khởi xướng, Nam Âu duy trì truyền thống Công giáo Rô-ma, trong khi tranh chấp quyết liệt dẫn đến những cuộc chiến diễn ra ở Trung Âu.

Đại ý của kháng nghị nói rằng Giáo hoàng cũng không có quyền tha tội. Người nào giảng dạy dùng phiếu xá tội để chuộc tội là sai lầm. Ai đặt niềm tin nơi phiếu xá tội là đặt niềm tin vào một tà thuyết vô ích. Người có tiền mà không dùng tiền mình để giúp người nghèo khổ mà lại dùng tiền đó để mua phiếu xá tội của Giáo hoàng là mua lấy sự thạnh nộ của Đức Chúa Trời về cho mình.

Năm 1524, Martin Luther cởi áo thầy tu trả lại nhà dòng để trở lại đời sống “phàm tục”. Trong thời gian trở lại sống ở Wittenberg, Martin Luther tiếp tục làm giáo sư và giảng sư ở Viện Đại Học Wittenberg. Ông vẫn tiếp tục viết sách để phổ biến quan điểm cải chánh của mình. Hơn nữa, Martin Luther đã hoàn tất việc phiên dịch Kinh Thánh Cựu Ước từ tiếng Latinh ra tiếng Đức, đây là một thành tựu quan trọng bậc nhất trong việc truyền giáo. Ông đã làm Kinh Thánh trở nên quyển sách của mọi người, có mặt khắp mọi nơi, trong nhà thờ, trường học và gia đình. Với bản dịch ấn hành năm 1534, Martin Luther hoàn tất công trình dịch thuật toàn bộ Kinh Thánh. Công trình này giúp chuẩn hóa ngôn ngữ Đức và được xem là dấu mốc quan trọng trong lịch sử văn học Đức.

Ngày nay, ngày này được coi là một ngày lễ không chỉ ở Đức và hầu khắp các nước Bắc Âu, Nam Âu. Trên tinh thần Ngày Cải tổ của Martin Luther, đừng ai mong đợi  rằng cứ bỏ tiền ra là mua được sự ăn năn hay tha thứ. Cứu rỗi tội lỗi không thể thực hiện thông qua hình thức thanh toán bằng tiền. Thông điệp của ngày này vẫn còn mãi giá trị với thời gian.

Trần Duy tổng hợp