Câu đối Thăng Long – Hà Nội
Nói Câu đối là một thành tựu đặc biệt trong nền Văn học Việt Nam bởi mỗi một câu đối chỉ có hai vế - hai câu; đối xứng nhau về từ loại, từ tính, âm thanh, từ pháp và cú pháp, số từ của hai vế bằng nhau, số lượng chữ ít nhất so với các thể loại văn học khác nhưng nó lại phản ánh muôn màu muôn vẻ của nội dung cuộc sống: con người, thiên nhiên, xã hội… ta có thể hình dung câu đối như con thuyền nhỏ chở nặng ngôn từ, tư tưởng, tình cảm lướt trên mọi dòng, từ khe lạch nhỏ bé ra tới biển khơi mênh mông.
Với tinh thần khẩn trương, nghiêm túc, với trách nhiệm khoa học và sự nỗ lực cao nhất, nhóm sưu tầm, tuyển dịch do PGS.TS Nguyễn Văn Thịnh chủ trì đã dày công nghiên cứu, tuyển chọn trên 700 câu đối được viết bằng văn tự Hán Nôm trên hệ thống di tích ở Hà Nội. Tập sách tuy chỉ giới thiệu khiêm tốn về số lượng và hạn chế về tiêu chí so với tổng số câu đối hiện có của đất Kinh kỳ, nhưng chắc chắn đó là một phần đáng kể của tinh hoa câu đối Thăng Long – Hà Nội, và là kho tàng kiến thức quý báu về giá trị nghệ thuật, nội dung cho những ai quan tâm tới nét đẹp văn hóa “chơi chữ” này, đặc biệt cuốn sách sẽ là nguồn tài liệu, cứ liệu vô giá cho những nghệ nhân, những người làm nghề điêu khắc, trạm trổ hoành phi, câu đối.
“Câu đối Thăng Long – Hà Nội” có thể được coi là đề tài có quy mô và độ dày tương đối so với những nghiên cứu khác trừ trước tới nay về câu đối Hà Nội. Mỗi một đơn vị câu đối sẽ được dẫn nguyên văn chữ Hán, chữ Nôm, được phiên âm, dịch nghĩa, chú thích cùng với việc giới thiệu những nét đại lược về địa chỉ di tích có câu đối đó… sẽ giúp độc giả có cái nhìn tổng quan hơn về từng câu đối. Ngoài ra, tập sách còn có phần giới thiệu về câu đối Thăng Long – Hà Nội như một lời dẫn nhập cho tập sách, giúp độc giả hiểu rõ hơn về thể loại, cấu trúc, nội dung, nghệ thuật của câu đối Hà Nội.
Quý độc giả có thể tìm đọc cuốn sách tại Tủ sách 1000 năm Thăng Long của Nhà xuất bản Hà Nội – số 4, Tống Duy Tân, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Và cùng góp ý để tập sách được hoàn thiện hơn trong những lần tái bản sau.
Trần Thọ
Nhà xuất bản Hà Nội