Sách Như Thanh sứ bộ Phan Huy vịnh thi (Thơ làm trong cuộc đi sứ sang nhà Thanh của sứ đoàn Phan Huy Vịnh), ký hiệu A.2529, lưu trữ tại Viện Nghiên cứ Hán Nôm. Theo khảo sát văn bản của nhóm biên soạn bộ Tuyển tập dòng văn Phan Huy, sách này gồm 2 phần. Phần đầu gồm 8 bài thơ ngự chế của vua Tự Đức. Bài thứ nhất sáng tác năm 1853, thể hiện niềm mong ngóng của vua Tự Đức đối với sứ đoàn của Phan Huy Vịnh vì sứ đoàn này đi từ năm 1850, song do tình hình chính trị an ninh ở Trung Quốc bất ổn nên đã ba năm mà chưa thể về nước. Tiếp đó là chùm thơ 7 bài làm theo lối liên hoàn do vua Tự Đức sáng tác để úy lạo sứ đoàn sau khi họ đã trở về, niên đại ghi: “Năm Tự Đức thứ 8 (1855)”. Phần thứ hai ghi: Như Thanh sứ bộ Phan Huy Vịnh đẳng (Sứ bộ sang nhà Thanh của nhóm Phan Huy Vịnh). Phần này là dạng nhật ký đi sứ. Theo nội dung, phần nhật ký ghi về chuyến đi sứ năm Thiệu trị nguyên niên (1841) sang nhà Thanh báo tang vua Minh Mệnh băng hà. Sứ đoàn “từ biệt bệ rồng” ngày 17 tháng Hai, đến ngày 24 tháng Bảy thì tới Yên Kinh, chỉ ghi chép chặng đường đi trong nước, cụ thể là từ Hà Nội, qua Bắc Ninh, Bắc Giang, Lạng Sơn, các tỉnh của Trung Quốc đến Yên Kinh, không ghi chặng đường về. Xét thời gian lên đường của sứ đoàn thì đây thực ra là sứ đoàn do Lý Văn Phức dẫn đầu, không phải sứ đoàn của Phan Huy Vịnh. Trong kho tư liệu Hán nôm hiện còn sách Sứ trình chí lược thảo, nội dung tương đồng hoàn toàn với phần thứ hai của sách này, mở đầu sách ghi rõ: “Lý Văn Phức, tự Lân Chi ở Hồ Tây, huyện Vĩnh Thuận ghi”. Theo đó, sách mang tên Như Thanh sứ bộ Phan Huy Vịnh thi gồm 2 phần: Phần đầu gồm tất cả 8 bài thơ do Tự Đức sáng tác liên quan đến sứ đoàn của Phan Huy Vịnh, phần thứu hai chính là Sứ trình chí lược thảo của Lý Văn Phức. Như vậy có thể khẳng định Như Thanh sứ bộ Phan Huy Vịnh thi (Thơ làm trong cuộc đi sứ nhà Thanh của sứ đoàn Phan Huy Vịnh), ký hiệu A.2529, lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm thực ra là cuốn nhật ký hành trình trong lần đi sứ năm 1841 của Lý Văn Phức để báo tang vua Minh Mạng nhưng người sao chép đã đưa bài Ngự chế vào đầu sách để ngụy tạo thành sách mới. Hiện trong Việt Nam Hán văn Yên hành văn hiến tập thành cũng không thu thập tập này.

Do vậy, trong bộ Tuyển tập dòng văn Phan Huy, nhóm biên soạn đã chọn dịch phần thơ ngự chế của vua Tự Đức ở phần một của sách Như Thanh sứ bộ Phan Huy Vịnh thi (Thơ về đoàn sứ bộ sang nhà Thanh của sứ đoàn Phan Huy Vịnh) để giới thiệu cùng bạn đọc.

                                                                                                                        Anh Duy