Các lớp văn hóa của Thăng Long Hà Nội hơn 1000 năm lịch sử qua những khám phá khảo cổ học
Trong những năm vừa qua, ngành Khảo cổ học đã có nhiều đóng góp cho việc phát hiện và làm phát lộ nhiều di tích và phế tích các di tích lịch sử - văn hoá trên địa bàn cả nước. Có thể nói, những phát hiện mới có tầm quan trọng đặc biệt, không những đóng góp cho công tác tìm kiếm mà còn cung cấp cho các nhà bảo tồn, các nhà khoa học liên ngành những chứng cứ, cứ liệu quan trọng để phục hồi, phục dựng những di tích, trong đó có những di tích có tầm quan trọng đặc biệt của quốc gia. Trong cuộc khai quật lớn của Chính phủ Việt Nam, các nhà khảo cổ học đã phát hiện và khai quật trong khu vực trong thành Hà Nội tại địa điểm 18 Hoàng Diệu một tầng văn hóa cổ rất dày nằm ở độ sâu khoảng từ 2 đến 4 mét. Qua nghiên cứu tầng văn hóa đó, các nhà khảo cổ phát hiện được rất nhiều lớp văn hóa cổ của nhiều thời kỳ khác nhau chồng xếp lên nhau.
Ở mỗi một lớp văn hóa có rất nhiều di tích, di vật đặc trưng của thời kỳ đó mà lần lượt các nhà khảo cổ học và sử học có thể nhận diện được tại lớp sâu nhất là văn hóa tiền Thăng Long bao gồm có thời kỳ Đại La (thế kỷ thứ 7), thời kỳ Đinh Lê (thế kỷ thứ 10), thời Lý (thế kỷ 11 và 12), thời Trần (thế kỷ 13 và 14), thời Lê (thế kỷ 15 và 18), và trên nữa có một ít dấu vết văn hóa vật chất của kinh thành thời Nguyễn. Tại khu vực Đoan Môn – Kính Thiên, tầng văn hóa tại 1 hố khai quật cũng xuất hiện đầy đủ các lớp văn hóa từ sớm nhất đến muộn nhất: Lớp văn hóa tiền Thăng Long; lớp văn hóa Lý; Lớp văn hóa Trần; Lớp văn hóa Lê Trung hưng; Lớp văn hóa Nguyễn; lớp văn hóa hiện đại. Đăcj diểm nổi bật của tầng văn hóa Thăng Long – Hà Nội là đều có kết cấu các lớp văn hóa tương tự nhau , chỉ khác nhau về độ dày, mỏng.
Khu di tích Hoàng thành Thăng Long bao gồm Khu di tích khảo cổ học 18 Hoàng Diệu và Thành cổ Hà Nội, với diện tích hơn 18.000 m2. Các cuộc khai quật tại 18 Hoàng Diệu trong 5 năm qua đã phát lộ một quần thể di tích gồm nhiều loại hình kiến trúc dưới lòng đất, chứng minh sự hiện hữu lịch sử lâu dài của kinh đô Thăng Long qua gần 1.300 năm. Những di vật ở di chỉ khảo cổ học Hoàng thành Thăng Long- Hà Nội tại 18 Hoàng Diệu còn cho thấy Thăng Long- Hà Nội vừa là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá trong thời gian dài hơn nghìn năm, Khu di tích Hoàng thành Thăng Long còn cho thấy mối liên hệ trực tiếp của di sản đối với cuộc sống hiện nay, trong đời sống văn hoá, tư tưởng và nghệ thuật. Đây cũng là nét rất đặc trưng của Khu di tích.
Ánh Tuyết