Lần đầu tiên, công
tác xây dựng pháp luật của Chính phủ (CP) đã được đưa ra mổ xẻ, phân
tích khá kỹ lưỡng dưới hình thức chất vấn qua cầu truyền hình, do Ủy ban
Thường vụ QH tổ chức ngày 20-8.
Chậm 3-5 năm
Từ đầu cầu trực tuyến Bình Phước, đại biểu Quốc hội
(ĐBQH) Bùi Mạnh Hùng hỏi: “Đã nhiều lần QH nhắc CP chuyện chậm ban hành
văn bản hướng dẫn luật. Thế nhưng đến nay, vẫn còn tới tám luật được QH
ban hành từ nhiệm kỳ trước, tới nay vẫn chưa có nghị định cụ thể hóa.
Chậm 3-5 năm như thế có thể hiểu là không thi hành luật của QH được
không? Ai chịu trách nhiệm?”.
Bộ trưởng Hà Hùng Cường đáp: “Đúng là còn chậm. Nhưng
một nhiệm kỳ rưỡi qua (từ khi ông Cường nhậm chức - PV), chúng tôi đã
phối hợp chặt chẽ với Văn phòng CP. Tình hình đã cải thiện nhiều. Cuối
năm 2012, CP chỉ còn nợ đọng 24 nghị định...”.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trả lời chất vấn tại phiên họp. Ảnh: TTXVN
Về lý do chậm, ông Cường cho biết một số luật rất
chuyên ngành, như Luật Năng lượng nguyên tử, xây dựng văn bản hướng dẫn
không thể ngày một ngày hai. Một số luật có nội dung phức tạp, nhạy cảm,
như Luật Vùng biển Việt Nam - đòi hỏi phải có năm nghị định hướng dẫn,
cũng không thể vội vàng mà ra ngay... Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận lý
do lớn nhất hiện nay là các bộ chưa thực sự quyết liệt, chăm lo cho xây
dựng thể chế.
Để khắc phục, hai tuần trước, CP đã ra văn bản yêu
cầu các bộ trưởng chịu trách nhiệm cá nhân về công tác xây dựng thể
chế... Mỗi bộ phải có một thứ trưởng chuyên trách theo dõi, chỉ đạo công
tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật... “Đấy là những giải pháp mạnh
mẽ mà CP vừa quyết định. Ngoài ra, tháng 9 tới Bộ Tư pháp sẽ ban hành
thông tư hướng dẫn công tác theo dõi, đôn đốc xây dựng văn bản” - ông
Cường nhấn mạnh.
Thoải mái đưa vào, rút ra
“Thế còn tình trạng chương trình xây dựng luật, pháp
lệnh, CP trình, QH thông qua rồi nhưng sau lại rút ra, đưa vào. Chuẩn bị
rất hay, bổ sung rất hay và rút ra cũng giải trình rất hay. Vậy thì tốt
hay dở?” - Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng chất vấn.
Ông Cường trả lời: “Báo cáo Chủ tịch, đúng là có tình
trạng đó. Nhưng có những bổ sung là thực hiện theo chỉ đạo của Bộ Chính
trị, như Luật Sĩ quan QĐND, Luật Công an nhân dân chẳng hạn... Mà các
dự luật xin bổ sung thì đều được QH ủng hộ với số phiếu rất cao”.
Chưa kể, có những dự luật bị đưa ra khỏi chương trình
là bởi quyết định của Thường vụ QH. Lấy ví dụ dự án Luật Hộ tịch, vừa
bị Thường vụ bác mấy hôm trước, ông Cường - đứng đầu cơ quan chủ trì
soạn thảo khẳng định dự luật đã được CP chuẩn bị rất kỹ, với tinh thần
cải cách, hướng tới điện tử hóa dữ liệu công dân từ khi khai sinh đến
cuối đời khai tử. “Rất buồn là Thường vụ chưa cho trình QH. Tuy nhiên,
CP sẽ tiếp tục hoàn thiện để báo cáo tiếp” - ông Cường chia sẻ.
Quy định “trên trời”, khó khả thi
ĐB Trần Văn Tấn (Tiền Giang), Chu Sơn Hà (Hà Nội), Lê
Nam (Thanh Hóa) cùng đặt câu hỏi về chất lượng văn bản dưới luật. Biểu
hiện rõ nhất là vừa qua hàng loạt quy định “trên trời”. “Phải chăng
người đứng đầu các bộ, ngành chưa thực sự quan tâm tới công tác xây dựng
thể chế?”.
Trả lời các ý kiến này, ông Cường xác nhận có tình trạng đó nhưng không nhiều.
“Về ý kiến quy định trên trời, tôi xin phản biện. Như
tôi, nghiện thuốc lá lắm nhưng sang Singapore, đi thang máy thấy biển
cấm hút thuốc, phạt 1.000 USD. Vậy là tuyệt đối nhịn, cho dù chẳng có ai
kè kè giám sát, thổi phạt cả. Vậy thì cấm sử dụng điện thoại ở cây xăng
cũng thế. Cần quy định để người dân làm quen, điều chỉnh hành vi dần
dần. Không nên tư duy là xử phạt được thì mới chế tài” - ông Cường nhấn
mạnh.
Cần trao cho tòa án quyền giải thích luật
Tôi rất mừng là qua
cuộc chất vấn này, dù không phải là trực tiếp tại phiên họp QH toàn thể,
mọi người đã hiểu và thông cảm hơn cho công việc của ngành tư pháp. Cả
ĐBQH và cử tri hiểu được rằng những hạn chế, bất cập trong việc xây
dựng, ban hành văn bản của CP là những vấn đề mang tính hệ thống. Ở đó
có nguyên nhân từ luật do QH ban hành, từ trách nhiệm của từng thành
viên CP.
Bộ Tư pháp không
thoái thác trách nhiệm. Ngược lại, chúng tôi luôn nỗ lực khắc phục những
hạn chế trong công tác tham mưu, thẩm định, kiểm tra văn bản. Nhiều
giải pháp chúng tôi đã chủ động đưa ra, kiến nghị và được CP chấp thuận,
đang bắt đầu triển khai.
Để khắc phục tình
trạng nợ đọng văn bản hướng dẫn phải là quá trình, không thể tính theo
năm mà phải tính bằng nhiệm kỳ. Hơn nữa, để giải quyết căn bản, ngay lần
sửa Hiến pháp này cần trao cho tòa án quyền giải thích luật. Chỉ có vậy
mới giảm bớt gánh nặng ban hành nghị định, thông tư. Thừa nhận quyền
sáng tạo pháp luật cho tòa án mới là giải pháp lâu dài, giúp bổ khuyết
khoảng trống pháp lý mà chắc chắn sẽ ngày càng nhiều trong quá trình
phát triển.
Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường (chia sẻ với Pháp Luật TP.HCM sau phiên chất vấn) |
(Theo phapluattp.vn)