|
 |
|
Tấm bản đồ do Đậu Bá Công Đạo vẽ từ thế kỷ
XVII với dòng chữ "Bãi Cát vàng" - biểu thị quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa
do Chúa Nguyễn quản lý (Ảnh tư liệu)
|
Đầu năm 1672, niên hiệu Dương Đức đời
Lê Gia Tông, ông thi đậu Giám sinh, sau được bổ làm Tri huyện Thạch Hà,
được phong tước Đoan Triều Nam. Làm quan được một thời gian, vào khoảng
năm Chính Hòa (1680 - 1705), ông từ quan, giả dạng người buôn sông Lam,
vượt vùng biển Thuận Quảng (nay là dải đất từ Quảng Bình đến Phú Yên),
qua các nước Chiêm Thành, Chân Lạp, xem xét núi sông, đường biển xa gần,
vẽ bản đồ mang ra Bắc, hiến kế Nam chinh mở rộng biên cương.
Chúa Trịnh Cán rất mừng, mang bản đồ cất đi. Lại trưng dụng ông soạn vẽ
cho “Tứ chí lộ đồ” hay còn gọi là bộ sách Toàn tập Thiên Nam tứ chí lộ
đồ thư. Trong sách có ghi chép và vẽ bản đồ về Bãi Cát Vàng (tức đảo
Hoàng Sa) và khẳng định đảo này thuộc về Đại Việt.
Đây là sách ghi chép và bản đồ đầu
tiên khẳng định quần đảo Hoàng Sa là của Việt Nam. Tập “Tứ chí lộ đồ” do
Đỗ Bá Công Đạo vẽ có: 53 phủ, 181 huyện, 49 châu, 14 làng, 8.992 xã,
205 thôn, 335 trang, 451 sách, 43 sở, 442 động, 41 trại. 67 phường, 10
vạn, 8 nhà, 2 tuần, 1 quan, 2 giác, 15 nguyên, 15 châu. Riêng Thuận Hóa
có 2 phủ, 8 huyện, 4 châu, Quảng Nam có 3 phủ 9 huyện. Trong tập bản đồ
này có rất nhiều thông tin về chủ quyền lãnh thổ quốc gia, đặc biệt là
bản đồ quần đảo Hoàng Sa.
Hiện “Tứ chí lộ đồ” đang được lưu giữ
tại Viện Hán Nôm Việt Nam. Trong “Tứ chí lộ đồ” có quyển “Đường từ phủ
Phụng Thiên đến Chiêm Thành” có phần vẽ và chú giải bằng chữ Nôm về hai
quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa ngày nay như sau:
“Ở khu vực phủ Thăng Hoa và phủ Quảng
Ngãi phía ngoài biển hình bãi cát kéo dài từ cửa Đại Chiêm đến cửa Sa Kỳ
với tên gọi Bãi Cát Vàng.
Và ghi rõ: “... hai núi, mỗi núi đều
có mỏ vàng, có cơ quan tuần sát. Giữa biển có một dải cát dài, gọi là
Bãi Cát Vàng. Dài độ 400 dặm, rộng 20 dặm, đứng dựng giữa biển. Từ cửa
biển Đại Chiêm đến biển Sa Vinh, mỗi lần có gió Tây Nam, thì thương
thuyền các nước đi ở phía trong trôi dạt ở đấy; gió Đông Bắc thì thương
thuyền chạy ở ngoài cũng trôi dạt ở đấy, đều cùng chết đói hết cả. Hàng
hóa thì đều để nơi đó. Họ Nguyễn mỗi năm vào tháng cuối mùa đông đưa 18
chiếc thuyền đến đấy lấy hàng hóa, được phần nhiều là vàng bạc, tiền tệ,
súng đạn. Từ cửa Đại Chiêm vượt biển đến đấy thì phải một ngày rưỡi. Từ
cửa Sa Kỳ đến đấy thì phải nửa ngày. Chỗ bãi cát dài ấy cũng có đồi
mồi. Ngoài cửa biển Sa Kỳ có một hòn núi, trên núi sản xuất phần nhiều
là cây dầu, gọi là Trường dầu, có đặt quan tuần sát.....
Nho sinh trúng thức họ Đỗ Bá, tự Đạo Phụ phủ ở Bích Triều (Thanh Giang) biên soạn”.
 |
| Điểm đầu đường Đỗ Bá giao với đường Trường Sa. |
Bãi Cát Vàng là tên gọi nôm na mà nhân
dân xứ Đàng Trong đặt cho 2 quần đảo san hô, chuyển sang âm Hán Việt là
“Hoàng Sa”, “Hoàng Sa chử”. Tên gọi “Hoàng Sa”, “Hoàng Sa chử” được
thông dụng trong các văn kiện thời Lê và thời Nguyễn, như trong Đại Nam
Thực lục, Đại Nam nhất thống chí, Đại Nam nhất thống toàn đồ, chỉ chung
cả hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa ngày nay. Đây là một tập tài liệu
quý giá chứng minh chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo này.
“Tứ chí Lộ đồ” là một tài liệu chính
thức của quốc gia, phản ánh cương giới xứ Đàng Trong do chúa Nguyễn quản
lý từ cuối thế kỷ XVI, đã mở rộng ra vùng quần đảo ở Biển Đông. Đây là
một trong những chứng cứ quan trọng khẳng định chủ quyền Việt Nam trên
Biển Đông, đặc biệt là 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa.
Thành phố Đà Nẵng đặt tên ông cho con
đường có dài 340m, rộng 10,5m, từ đường Trường Sa đến đường Lê Quang Đạo
ở khu tái định cư phía Đông Xưởng 38 và 387, thuộc phường Mỹ An, quận
Ngũ Hành Sơn, theo Nghị quyết số 42/2013/NQ-HĐND ngày 11-7-2013 đã được
thông qua tại kỳ họp thứ 7 của HĐND thành phố Khóa VIII diễn ra vào
trung tuần tháng 7 vừa qua.
(Theo infonet.vn)