Giới làm thơ ngơ ngác
Phong Việt làm thơ từ khá lâu, độc giả quen thuộc thường theo dõi
những tác phẩm của anh trên trang Facebook cá nhân. Đây là lần đầu tiên
Phong Việt giới thiệu ấn phẩm in (64 bài được in khổ vuông 17x17 cm, giá
bìa 45.000 đồng) đến với độc giả “truyền thống” của mình. Trong tình
cảnh ế ẩm của sách văn học nói chung và thơ nói riêng như hiện nay, lý
do gì thơ Phong Việt bán chạy đến thế?
Tập
thơ Đi qua thương nhớ từng được xem là “hiện tượng thơ” và được
quảng bá rầm rộ trong các nhà sách. (Ảnh lấy từ Facebook của
Phong Việt)
Một số tờ báo cho rằng sức hút của thơ Phong Việt chính là vì sự cám
dỗ từ những cuộc tình tuyệt vọng. Nhưng thật ra, nhà thơ chưa phải người
nổi tiếng, cũng không ở trong giới showbiz để công chúng phải quan tâm
quá mức đến đời sống riêng tư của anh. Hơn nữa, trong tập thơ cũng không
thể tìm thấy chuyện này, mà đã là sáng tạo nghệ thuật thì đâu cũng anh -
em, lúc nào cũng là tình cách xa với tình tuyệt vọng. Có thật là độc
giả bị “hút” vì chuyện này đến độ bỏ tiền ra mua thơ?
Giới chuyên môn cũng bán tín bán nghi. Nhiều người tự hỏi có lẽ vì
thơ của Phong Việt có tiếng nói chung với tâm trạng của giới trẻ hiện
tại nên được độc giả trẻ đón nhận. Tuy nhiên, nếu bảo thơ của Phong Việt
hay nên tạo nên cơn sốt thì không nhà chuyên môn nào công nhận.
Tái bản 20.000 cuốn (?!)
Một số tờ báo đặt câu hỏi liệu có hay không công nghệ PR rầm rộ đằng
sau cuốn Đi qua thương nhớ. Có hay không việc tái bản 20.000 cuốn thơ?
Còn nhớ, trong Hội Sách TP HCM 2012 diễn ra suốt một tuần liền, khá
đông độc giả tới Công viên Lê Văn Tám. Các tác giả thực sự mệt nhoài vì
ngày nào cũng ngồi ký mỏi tay vào sách bán cho người hâm mộ. Nhiều cuốn
sách hay đã bán được ở mức ngàn cuốn mỗi ngày nhưng sau hội sách, ban tổ
chức cho biết thống kê lại cũng chưa có đầu sách nào bán được quá
10.000 cuốn. Sau đó, thị trường trở lại im ắng, tất cả các đầu sách bán
chạy đều chỉ tiêu thụ một lượng ít ỏi.
Một biên tập viên của một đơn vị làm sách văn học có tiếng trong giới
cho biết sách văn học rất khó bán. Phải tổ chức rất nhiều hoạt động,
chiến dịch, kể cả những cuốn ăn khách như Ngược chiều vun vút của anh
chàng Joe hoặc đặc biệt như Ai và Ky ở xứ sở những con số tàng hình của
GS Ngô Bảo Châu và Nguyễn Phương Văn... mới có thể bán được. Thế nên,
nghe nói thơ bán được tới 20.000 cuốn chỉ trong 3 tháng thì vị biên tập
viên có kinh nghiệm trong nghề này chỉ cười: “Công ty nào làm cuốn đó mà
PR “lố” thế?”.
Như vậy, thông tin tập thơ Đi qua thương nhớ tái bản với con số lên
đến 20.000 bản in trong một thời gian ngắn liệu có phải sự thật? Chúng
tôi đã trao đổi với ông Nguyễn Anh Vũ, Giám đốc Nhà Xuất bản (NXB) Văn
học, và được biết từ lâu, NXB không thu phí quản lý theo con số bản in
mà chỉ thu theo số lần cấp phép. Đương nhiên là lần cấp sau sẽ thu ít
hơn lần cấp trước bởi việc thu phí quản lý chỉ mang tính chất tượng
trưng chứ NXB không muốn mang tiếng “bán giấy phép”. Ngoài ra, việc thực
sự in và bán hết bao nhiêu cuốn thì đó là công đoạn do đơn vị phát hành
sách đảm nhiệm. NXB không can thiệp nếu nội dung sách không có vấn đề
gì. Chỉ trừ một ngoại lệ là những cuốn sách bán quá chạy thì các NXB nói
chung sẽ phải tính toán chặt chẽ hơn khi thu phí.
Như vậy, cuối cùng, chẳng có cơ quan quản lý nào đi kiểm chứng con
số ấn bản thực sự của tập thơ này. Cũng không có cơ quan thuế nào căn cứ
vào những thông tin đăng báo để thu thuế người sản xuất, phát hành.
Phải chăng người đọc đã bị đánh lạc hướng thông tin bởi những “chiêu PR”
không cần thiết vì thực sự giá trị của thơ không nằm ở chuyện có bán
chạy hay không.
Vài chục ngàn bản sách là rất hiếm
Những trường hợp sách được ấn hành tới con
số vài chục ngàn bản rất hiếm, có thể đếm trên đầu ngón tay. Phải dùng
tới những hệ thống tiếp thị, quảng bá và cả chuỗi sự kiện mới đạt được
con số ấn phẩm lớn, như cuốn Hiểu về trái tim (nghệ sĩ Chi Bảo điều hành
Quỹ Hiểu về trái tim và các hoạt động thuộc quỹ này); sách về chàng
trai không chân, tay Nick Vujicic với sự xuất hiện đặc biệt truyền cảm
hứng tới công chúng của tác giả; cuốn Nghĩ giàu, làm giàu do Tập đoàn Cà
phê Trung Nguyên in với số lượng lớn tặng bạn đọc là sinh viên, thanh
niên... |
Kỳ tới: Đi tìm giá trị đích thực