Trong văn bản gửi Báo Người Lao Động tối 8-10, Tập
đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết việc giao chỉ tiêu lỗ cho các công
ty con chỉ là để cho các đơn vị phấn đấu giảm lỗ so với kế hoạch.
Không đồng tình với kết luận thanh tra
Kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ chỉ rõ: Đến hết năm
2011, công ty mẹ EVN đang đầu tư vốn vào các công ty con, công ty liên
kết, đầu tư mua trái phiếu và cho 23 đơn vị thành viên vay vốn tổng cộng
hơn 121.790 tỉ đồng. Tuy nhiên, theo EVN, việc đầu tư vào các công ty
con đều thuộc lĩnh vực sản xuất - kinh doanh điện nên tập đoàn chỉ đầu
tư ngoài ngành 2.107 tỉ đồng (chiếm tỉ lệ 2,7% trên vốn điều lệ). Riêng
việc đầu tư ngoài ngành, EVN cho biết trước đây, khi thành lập EVN theo
Điều lệ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tập đoàn được hoạt động đa
ngành, đa nghề. Sau đó, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về
thoái vốn đầu tư ngoài ngành, EVN đã có văn bản báo cáo Bộ Công Thương
và đang cố gắng đến năm 2015 hoàn thành việc thoái vốn này.

Tuy nhiên, tại kết luận tranh tra trước đó, Thanh tra Chính phủ khẳng
định EVN đã đầu tư ngoài ngành trên 121.790 tỉ đồng trong khi vốn điều
lệ của công ty mẹ EVN chỉ hơn 76.742 tỉ đồng. Việc EVN đầu tư ra ngoài
doanh nghiệp vượt vốn điều lệ trên 45.048 tỉ đồng là chưa thực hiện đúng
quy định của Bộ Tài chính.
Theo Thanh tra Chính phủ, khoản thua lỗ từ việc đầu tư ngoài ngành
của EVN tập trung tại 7 công ty 100% vốn của EVN với tổng số lỗ trên
3.648 tỉ đồng. Trước thắc mắc về việc EVN chỉ đạo lỗ để hợp thức hóa
khoản lỗ của mình nên mới có tình trạng các đơn vị lỗ tràn lan, tập đoàn
này giải thích là do năm 2010-2011, EVN gặp rất nhiều khó khăn như nhu
cầu phụ tải tăng cao trong khi nắng hạn thiếu nước, phải huy động lượng
dầu rất lớn để phát điện nên 2 năm liên tiếp lỗ tổng cộng 12.000 tỉ
đồng. Năm 2011, do khó khăn nên EVN đã giao chỉ tiêu lỗ cho các đơn vị
để các đơn vị phấn đấu giảm lỗ so với lỗ kế hoạch.
EVN xem nhẹ trách nhiệm xã hội
Về việc tính chi phí xây dựng nhà công vụ, biệt thự đơn lập, sân
tennis, bể bơi… vào giá điện, EVN cho rằng đối với nguồn vốn đầu tư khu
chung cư, nhà công vụ phục vụ vận hành, công trình thể thao, EVN đã sử
dụng nguồn vốn đầu tư từ khấu hao, lợi nhuận sau thuế hoặc vay ngân hàng
và hạch toán riêng không đưa vào giá thành bán điện. Ngược lại, các đơn
vị trong EVN thực hiện thu tiền thuê nhà và các dịch vụ theo quy định
để hoàn vốn đầu tư, không hạch toán vào giá thành sản xuất kinh doanh
điện. EVN cũng giải thích việc xây dựng các hạng mục công trình này đều
được các cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, cấp phép.
Tuy nhiên, theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, trong quá trình
đầu tư các dự án nguồn điện, EVN đã đưa vào nhiều khoản chi
phí vô lý để tính vào giá bán điện. Cụ thể, qua tổng hợp chi
phí 6 dự án nguồn điện của EVN cho thấy giá trị đầu tư của dự án sử
dụng hơn 355.000 m2 đất để xây dựng nhà ở cho CB-CNV gồm nhà
biệt thự đơn lập, nhà song lập, nhà liền kề, chung cư cao tầng, sân
tennis, bể bơi… với tổng giá trị gần 600 tỉ đồng. Toàn bộ chi
phí cho việc xây dựng này đã được Bộ Công Thương và EVN thống
nhất đưa vào khoản mục “khu nhà quản lý vận hành và sửa
chữa” nằm trong tổng mức đầu tư của các dự án nguồn điện và
tính vào trong giá điện.
Bình luận về những hoạt động xây dựng nói trên của EVN, chuyên gia
kinh tế - TS Nguyễn Minh Phong cho rằng việc làm của EVN là coi thường
trách nhiệm xã hội của mình. “Trách nhiệm của EVN là phải tiết kiệm
triệt để mọi chi phí để không làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất -
kinh doanh cũng như hạch toán giá điện, việc xây dựng nhiều công trình
như thanh tra chỉ ra là biểu hiện của sự lãng phí” - ông Phong nói.