Công tác xây dựng và thi hành pháp luật đã có những chuyển biến tích cực
Chất lượng văn bản được nâng lên
Cùng
với quá trình sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 1992, trong hai năm đầu nhiệm
kỳ khóa XIII, các luật, pháp lệnh được ban hành đã cơ bản đáp ứng được
yêu cầu quản lý kinh tế - xã hội, với trọng tâm là hoàn thiện thể chế
kinh tế thị trường - một trong ba đột phá chiến lược. Điều đáng nói là
trong hai năm đầu của nhiệm kỳ, văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính
phủ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành đã được ban hành nhanh hơn, số
lượng văn bản nợ đọng đã giảm theo từng năm.
Việc
xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật,
pháp lệnh đã được thực hiện cơ bản đúng thẩm quyền, tuân thủ trình tự,
thủ tục theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đồng
thời bổ sung việc lấy ý kiến đối với các quy định về thủ tục hành chính
trong các khâu góp ý, thẩm định theo quy định mới của Chính phủ. Chất
lượng của văn bản quy định chi tiết thi hành so với những năm trước đây
đã từng bước được nâng cao, giảm thiểu tối đa tình trạng quy định chung
chung, mang tính nguyên tắc, khó thực hiện hoặc giao lại cho các Bộ, cơ
quan ngang Bộ tiếp tục quy định cụ thể.
Ủy ban
Pháp luật cơ bản đánh giá: Chính phủ, Tòa án nhân dân Tối cao, Viện kiểm
sát nhân dân Tối cao và các cơ quan hữu quan đã có nhiều cố gắng trong
công tác chỉ đạo điều hành, tổ chức triển khai thi hành luật, pháp lệnh
và ban hành các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành; trình tự,
thủ tục ban hành văn bản về cơ bản đã được thực hiện theo đúng quy định
của pháp luật; chất lượng của nhiều văn bản cũng được nâng lên. “Những
cố gắng này của các cơ quan đã có tác động tích cực tạo những chuyển
biến góp phần đưa pháp luật vào cuộc sống”.
 |
Bộ trưởng Hà Hùng Cường, Chánh án Trương Hòa Bình
trao đổi với các Đại biểu Quốc hội bên hành lang kỳ họp |
Còn “tâm lý” chờ văn bản hướng dẫn
Tuy
nhiên, công tác triển khai thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết còn
nhiều hạn chế. Ủy ban Pháp luật của Quốc hội nhận thấy còn nhiều văn bản
quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành chưa được ban hành kịp thời để
bảo đảm có hiệu lực cùng thời điểm với hiệu lực của luật, pháp lệnh,
nghị quyết. Một số văn bản vẫn còn những nội dung quy định chưa đầy đủ,
chưa cụ thể đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc đưa quy định của văn bản
pháp luật vào cuộc sống, làm giảm ý nghĩa thực tiễn của các văn bản do
Quốc hội, UBTVQH ban hành.
Trong
số những tồn tại, hạn chế trong công tác triển khai thi hành luật, pháp
lệnh, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh đến tình trạng một số trường hợp
Bộ, ngành, địa phương chưa chủ động, kịp thời tổ chức triển khai thi
hành luật, pháp lệnh đã được thông qua do “tâm lý” chờ văn bản hướng
dẫn, mặc dù một số nội dung của luật, pháp lệnh đã được quy định cụ thể,
có thể thực hiện ngay. Góp phần gây ra những tồn tại, hạn chế này còn
do việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong một số trường hợp chưa
được thực hiện đầy đủ, còn mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao khiến
nhiều quy định của luật, pháp lệnh chưa đến được với dân, trong đó có
những quy định liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người dân.
Việc xử
lý vi phạm pháp luật trong nhiều trường hợp chưa nghiêm, ảnh hưởng
không nhỏ đến niềm tin của nhân dân, gây tác động ngược đến tính thuyết
phục của việc tuyên truyền, phổ biến các quy định của luật, pháp lệnh.
Bên cạnh đó, nguồn lực (cả về tài chính, nhân lực) triển khai thi hành
luật, pháp lệnh mặc dù đã có cố gắng để tăng cường nhưng chưa ngang tầm
nhiệm vụ, chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác xây dựng và thi hành
pháp luật…
Chính
phủ cũng thừa nhận chưa giải quyết cơ bản và vững chắc tình trạng nợ
đọng văn bản quy định chi tiết thi hành. Nhiều văn bản quy định chi tiết
tuy đã được ban hành nhưng chậm tiến độ, chưa bảo đảm có hiệu lực cùng
với thời điểm có hiệu lực của luật, pháp lệnh. Điều này làm cho một số
quy định của luật, pháp lệnh không được thực thi khi đã có hiệu lực,
nhiều trường hợp ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của tổ chức, cá nhân đã
được luật, pháp lệnh quy định. Vẫn còn tình trạng có văn bản hành chính,
điều hành quản lý (không phải là văn bản quy phạm pháp luật) của các
Bộ, cơ quan ngang Bộ chứa đựng quy phạm pháp luật hoặc có nội dung không
phù hợp với văn bản quy phạm pháp luật cấp trên…
Vì thế,
Chính phủ kiến nghị Quốc hội, UBTVQH và các cơ quan của Quốc hội tăng
cường hoạt động giám sát tối cao tại các kỳ họp của Quốc hội đối với
công tác xây dựng và thi hành pháp luật, phối hợp chặt chẽ với Chính
phủ, các cơ quan có liên quan trong việc xem xét, chỉ đưa vào Chương
trình xây dựng pháp luật khi đã rõ sự cần thiết ban hành, chính sách cơ
bản của dự án luật, pháp lệnh.
Trong
quá trình xem xét thẩm tra, thông qua dự án luật, pháp lệnh phải xác
định rõ, cụ thể hơn một số chính sách pháp luật, nhất là chính sách xã
hội hóa, thu hút, ưu đãi nghề nhằm hạn chế tình trạng có nhiều cách hiểu
khác nhau, gây khó khăn trong quá trình phối hợp quy định chi tiết; xác
định hợp lý thời điểm có hiệu lực của luật, pháp lệnh để bảo đảm thời
gian cần thiết cho việc chuẩn bị các điều kiện tổ chức thi hành, đặc
biệt là trong việc xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết. Đặc
biệt, về lâu dài, phải nâng cao trách nhiệm của cơ quan trình dự án
luật, pháp lệnh, giảm thiểu một cách cơ bản việc phải ban hành văn bản
quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh…
(Theo baophapluat.vn)