Trong khi các điểm sinh hoạt hè như Cung Thiếu nhi, Công viên Nước...
luôn quá tải, trẻ em thành phố sống trong tình trạng 'khát" sân chơi
trầm trọng, thì hàng loạt Nhà văn hóa (NVH) cấp quận, huyện lại trong
cảnh "đìu hiu" hoặc chỉ hoạt động cầm chừng do thiếu sự đầu tư, thiếu
nguồn nhân lực... và hàng loạt những lý do khác. Vì sao lại có tình
trạng này?!
 |
| Vỉa hè, nơi vui chơi của không ít trẻ em sống trong nội thành. |
Nhà văn hóa quận, huyện: Mỗi nơi một phách!
Được xem là "điểm sáng" của quận Cầu Giấy và thành phố trong công tác
chăm sóc, tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí cho thanh, thiếu nhi,
quy mô và hoạt động của NVH quận Cầu Giấy có lẽ chỉ đứng sau Cung Văn
hóa Thiếu nhi Hà Nội. Từ một NVH với chức năng chính là chăm lo đời sống
văn hóa, tinh thần cho nhân dân trong quận, nhưng do thiếu trung tâm
văn hóa thiếu nhi nên NVH quận Cầu Giấy "gánh" thêm trọng trách đặc biệt
này. Với cơ ngơi khang trang gồm NVH cũ và Nhà truyền thống được khánh
thành năm 2009 với vốn đầu tư tới gần 30 tỷ đồng, NVH quận Cầu Giấy
thường xuyên dành 20 phòng tổ chức hoạt động vui chơi, giải trí cho
thanh, thiếu nhi. Năm nào cũng vậy, cứ đầu tháng 6 là NVH nhộn nhịp khai
giảng các lớp học hè. Dịp hè 2013 này, NVH tổ chức hơn 20 lớp dạy năng
khiếu nghệ thuật cho các em, gồm: Lớp học làm MC, tập đọc thơ, múa, vẽ,
piano... thu hút hơn 1.000 em tham gia. Bên cạnh đó, NVH còn đứng ra tổ
chức 8 lớp năng khiếu tại NVH các phường Quan Hoa, Dịch Vọng... So với
nhu cầu vui chơi, giải trí của trẻ em trong toàn quận, con số này chưa
thấm tháp vào đâu. Song, nếu so với hàng loạt NVH trong cảnh xập xệ, đìu
hiu trên địa bàn thành phố, không thể phủ nhận những cố gắng của NVH
quận Cầu Giấy. Theo ông Nguyễn Thanh Tùng - Giám đốc NVH quận Cầu Giấy,
người có 34 năm gắn bó với công tác văn hóa cơ sở, việc chăm lo đời sống
tinh thần cho thanh, thiếu nhi của các NVH hiện nay gặp quá nhiều khó
khăn. Trước hết là về cơ chế. Mặc dù thời gian qua, Nhà nước đã có nhiều
văn bản, chính sách thể hiện sự quan tâm đến công tác bảo vệ, chăm sóc
và giáo dục trẻ em, song việc đầu tư cho công tác này còn nhiều hạn chế.
Cơ sở vật chất đầu tư cho hoạt động vui chơi, sinh hoạt của thanh,
thiếu nhi hầu như "trắng", không có bất cứ sự hỗ trợ gì. Để có thể duy
trì hoạt động, NVH phải thu học phí của các em. Mức thu cao nhất với một
lớp học năng khiếu cũng chỉ 200.000 đồng/khóa/lớp chỉ đủ trang trải
tiền điện, nước trong các giờ học của các cháu. Các chi phí khác như trả
phụ cấp cho giáo viên, trang bị lớp học... NVH phải tự lo.
Cũng theo ông Tùng, khó khăn của NVH quận hiện nay là chưa có đội ngũ
cán bộ chuyên sâu về nghiệp vụ công tác thiếu nhi. Tổ chức hoạt động cho
người lớn đã khó, tổ chức hoạt động hè cho trẻ em còn khó khăn hơn
nhiều bởi tính cách lứa tuổi khiến các em luôn thụ động, do đó đòi hỏi
thầy cô vừa dạy vừa phải "dỗ" các em. Làm công tác văn hóa phải xuất
phát từ con người, nếu không có tình yêu đối với trẻ em và sự kiên nhẫn,
chắc chắn sẽ không làm được. Với lực lượng gồm 30 cán bộ, nhân viên và
20 cộng tác viên, để tổ chức được hơn 20 lớp năng khiếu trong dịp hè
cũng là sự cố gắng lớn của cả lãnh đạo và nhân viên.
Mối nguy hiểm rình rập
Cũng như rất nhiều em nhỏ khác ở phường Hàng Bài, hai anh em Lương Minh
Hoàng (8 tuổi) và Lương Hoàng Vũ (6 tuổi) ở 14 Ngô Thì Nhậm vẫn chạy
chơi tung tăng trên hè phố mỗi ngày. Anh Linh, chị Phượng - bố mẹ hai em
bận túi bụi nên hễ nhớ đến con lại hớt hơ hớt hải nhìn và quát: "Chạy
tránh bếp than tổ ong ra" hay "Cẩn thận bỏng pô xe máy"… Điều này diễn
ra hằng ngày, không chỉ với gia đình anh Linh, chị Phượng mà với tất cả
những đứa trẻ lớn lên ở phố Ngô Thì Nhậm và những khu phố chật hẹp khác
của Thủ đô. Nói về NVH hay khu vui chơi dành riêng cho trẻ em, cả vợ
chồng anh Linh cùng những hộ dân phố khác đều nhún vai, lắc đầu vì chưa
từng nghe tới khái niệm này.
Nhưng theo chị Hà ở bãi Phúc Tân, Hoàn Kiếm, những đứa trẻ ở ngoài đê
không có chỗ vui chơi đã đành, hằng ngày, hằng giờ phụ huynh vẫn nỗi lo
canh cánh về tai nạn sông nước bởi sểnh mắt một chút là cả đám lau nhau
lại rủ nhau ra bờ sông nô đùa. Anh Nguyễn Hoàng Dũng, giáo viên thể dục
cho biết: "Trẻ con nhà ở ven đê còn may, chứ nhiều gia đình ở khu vực
đường Lê Duẩn, Phùng Hưng… sát với đường tàu hỏa thì lúc nào cũng nơm
nớp chuyện tai nạn đường sắt. Có lẽ ở mãi rồi cũng quen. Hôm trước đến
chơi nhà người thân, thấy lũ trẻ vô tư ngồi chơi trên đường ray mà mình
sởn da gà".
Trao đổi với chúng tôi, anh Phùng Hà Điệp, cán bộ Đoàn thanh niên Quận
đoàn Hoàn Kiếm cho biết, đặc thù của quận là đất chật người đông nên ở
nhiều phường, thiếu nhi phải sinh hoạt ở hội trường UBND, thư viện khi
hết ca làm việc. Nhưng "cái khó ló cái khôn". Có những phường điều kiện
cơ sở vật chất hết sức khó khăn như Hàng Đào, Hàng Mã nhưng cán bộ đoàn
đã có sáng kiến phối hợp với Cục Điện ảnh quân đội tổ chức cho các cháu
xem phim miễn phí mỗi khi vào hè. Riêng về phát huy vai trò Đoàn thanh
niên, anh Điệp khẳng định: "Được giao nhiệm vụ là phó ban chỉ đạo hè,
hằng năm chúng tôi có nhiều chương trình hoạt động phong phú như tổ chức
cho các cháu học hát về ca khúc măng non, triển khai thư viện và tổ
chức các cuộc thi múa hát ngoài trời thu hút các em tham gia. Anh Nguyễn
Đức Tiến, Trưởng ban Tuyên giáo Thành đoàn cho biết thêm, cán bộ đoàn
không thiếu nhiệt huyết và sáng tạo nhưng thiếu không gian sinh hoạt tại
cộng đồng cho trẻ em. Ở cấp quận, Đoàn thanh niên tổ chức nhiều hoạt
động hè bổ ích tại công viên, những địa điểm công cộng nhưng khi muốn
triển khai về phường thì lại gặp khó khăn về địa điểm…
Tại các khu tập thể ở Kim Liên, Trung Tự, Nam Đồng… giữa những khoảng
sân của khu tập thể, người lớn dường như đã có ý thức hơn khi tạm dẹp
hoạt động trông giữ xe để nhường chỗ làm sân chơi cho con trẻ. Trẻ em ở
những khu vực này tuy có không gian nhưng chẳng ai mặn mà với những trò
đu quay, cầu trượt cũ rích và gỉ hoen. Thiếu đi tiếng cười con trẻ,
thiếu đi hoạt động vui chơi hằng ngày, sân chơi dần trở thành nơi phơi
phóng quần áo. Còn ở những chung cư cao cấp hiện đại có bảo vệ 24/24h,
tầng dưới tận dụng làm siêu thị, văn phòng cho thuê nên trẻ em chỉ tận
dụng được khoảng không trước tiền sảnh để vui chơi mỗi tối. Bác Nguyễn
Thị Yến ở C2 tập thể Kim Liên cho biết, sân cho trẻ em dù được đầu tư cả
đu quay, cầu trượt bằng nguồn vốn đóng góp của bà con nhưng cũng chỉ
"dành" cho người lớn tập thể dục mỗi ngày…
Anh Ngô Chu Cường, Bí thư Đoàn phường Trúc Bạch, quận Ba Đình cho biết,
chúng tôi tận dụng các khoảng trống ở mỗi cụm dân cư để triển khai cán
bộ đoàn về cơ sở tổ chức sinh hoạt hè theo định kỳ cho các em. Để tạo
sân chơi cho trẻ, theo anh Cường không khó, quan trọng là tìm được nguồn
tài trợ. Anh ước ao giá mà phường Trúc Bạch lúc nào cũng sầm uất hoạt
động buôn bán như ở phường Hàng Mã, Hàng Đào… thì việc kêu gọi phụ huynh
tài trợ cho các hoạt động hè sẽ chẳng mấy khó khăn. Nếu có nguồn kinh
phí, lực lượng đoàn thanh niên sẽ chắp nối, dàn dựng để hoạt động hè của
thiếu nhi thêm bổ ích, lý thú chứ không rơi vào cảnh "lực bất tòng tâm"
như hiện nay.