Được UNESCO ghi vào danh sách di sản thế giới từ năm 2010, Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội là tài sản vô giá của dân tộc Việt Nam, minh chứng cho sự phát triển của kinh đô Thăng Long, kinh đô của quốc gia Đại Việt, trải qua hàng ngàn năm lịch sử.
Mặc dù không còn dáng vẻ nguy nga, lộng lẫy bởi bao biến thiên của thời gian và thăng trầm lịch sử, nhưng Hoàng cung Thăng Long vẫn hiện lên lung linh, độc đáo qua các di vật phát lộ từ lòng đất. Đó là quy mô to lớn của các cung điện còn thấy qua các dấu tích nền móng kiến trúc. Đó là sự tinh tế, phong phú, đa dạng của các phù điêu trang trí trên mái kiến trúc, là những hiện vật gốm sứ tinh xảo, đồ ngự dụng của Hoàng cung xưa. Sự tài hoa và tinh hoa văn hóa của người xưa thể hiện ở từng kiểu dáng, từng mô típ trang trí, ở sự đa dạng phong phú của các hiện vật được tìm thấy. Hơn nữa, bề dày lịch sử của Thăng Long - Hà Nội được minh chứng rõ nét qua các dấu tích kiến trúc trong tầng văn hóa qua các thời kỳ chồng xếp lên nhau, trải dài suốt 13 thế kỷ.
Giá trị của di sản không chỉ hiện hữu ở những công trình kiến trúc trên mặt đất hay những di tích, di vật khảo cổ học đã phát lộ mà còn tiềm ẩn rất lớn trong lòng đất khu di sản. Bằng chứng là từ năm 2011 đến nay, với việc khai quật mở rộng theo khuyến nghị của Ủy ban di sản thế giới, tại khu vực Kính Thiên - Đoan Môn và Vườn Hồng, Trung tâm bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội và Viện Khảo cổ học Việt Nam tiếp tục phát hiện nhiều dấu tích khảo cổ học độc đáo cùng hàng ngàn hiện vật gồm các loại gốm sứ gia dụng và vật liệu kiến trúc thuộc các thời kỳ khác nhau, từ thời Đại La, qua thời Lý, Trần, Lê sơ, Lê Trung hưng đến thời Nguyễn. Trong các lớp văn hóa đó, bước đầu xác định các di tích kiến trúc, các di vật chồng xếp lên nhau tương tự như khu di tích khảo cổ 18 Hoàng Diệu. Điều đó nói lên tính thống nhất cao của toàn bộ khu di sản.
Những kết quả khai quật đó càng khẳng định giá trị khảo cổ học to lớn, độc đáo của khu di sản, chứng minh nhận định của chuyên gia trong nước và quốc tế: “Càng nghiên cứu càng hiểu biết sâu sắc hơn về giá trị khu di tích Hoàng thành Thăng Long” (GS. Phan Huy Lê - Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam), “Đây là di sản có dấu tích kiến trúc dưới lòng đất được bảo tồn tốt nhất khu vực châu Á” (GS. Kunikazu Ueno - Đại học Nữ Nara, Nhật Bản).
Để góp phần tuyên truyền quảng bá giá trị khu di sản, Trung tâm bảo tồn khu di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam và Nhà Xuất bản Hà Nội biên soạn, xuất bản cuốn sách ảnh song ngữ Việt-Anh: “Di vật tiêu biểu Hoàng thành Thăng Long 2002- 2013”. Cuốn sách tập hợp những tư liệu, hình ảnh di vật tiêu biểu tìm thấy trong lòng đất khu di sản Hoàng thành Thăng Long trong thời gian qua: những phát lộ tại khu di tích 18 Hoàng Diệu trước đây và những kết quả khai quật gần đây.
Cuốn sách với dung lượng dày 100 trang khổ 20x20cm được trình bày dưới dạng sách ảnh song ngữ khoa học, rõ ràng, hình ảnh đẹp rõ nét, những di vật tiêu biểu Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội dưới thời Lý, Trần, Lê sơ, Mạc, Lê Trung hưng đã được lột tả khái quát qua một số cuộc khai quật quan trọng mang đến nhận thức đột phá về Trung tâm Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội. Các di tích và di vật trong Hoàng cung Thăng Long qua các thời thật phong phú và đa dạng. Mỗi di tích, di vật khảo cổ đều là những thông điệp lịch sử - văn hoá có giá trị vô giá của cha ông gửi lại cho thế hệ hôm nay và mai sau. Là một nhà khảo cổ học đã tham gia vào những nghiên cứu, phát lộ di vật Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội, PGS.TS. Tống Trung Tín nhận định “Hà Nội là thành phố của những di sản văn hoá quý giá dưới lòng đất”.
Những phát hiện mới của khảo cổ học những năm gần đây tại di sản Hoàng thành Thăng Long càng khẳng định những giá trị nổi bật toàn cầu của khu di sản đã được UNESCO vinh danh. Trong khuôn khổ cuốn sách này chỉ giới thiệu khái quát một số loại hình di vật tiêu biểu qua các thời Đại La, Đinh - Tiền Lê, Lý, Trần, Lê sơ, Mạc, Lê Trung hưng, Nguyễn để thấy được sự toả sáng của các di vật với những giá trị lịch sử sâu sắc: đặc điểm kiến trúc qua các thời như phương vị, hình dáng, quy mô, vật liệu xây dựng, kỹ thuật xây dựng và các diễn biến kiến trúc để thấy được phần nào trình độ kinh tế - xã hội, trình độ văn hoá, văn minh Việt Nam thời xưa tại Thăng Long; nhiều loại hình, chất liệu, hoa văn trang trí, kỹ thuật chế tạo, mỹ thuật và phong cách thể hiện đời sống hoàng cung cũng như nhiều khía cạnh về kinh tế, xã hội, tính dân tộc trong giao lưu văn hoá của Việt Nam với các nền văn hoá trên thế giới.
Nhà xuất bản Hà Nội trân trọng giới thiệu cuốn sách!