Viện Khảo cổ chính thức được thiết lập ngày 18 tháng giêng năm 1956, gần 60 năm thành lập, nhưng với khảo cổ học Hà Nội lại chỉ được nghiên cứu một cách khoa học trong những năm gần đây. Đặc biệt 10 năm trở lại đây, với sự đầu tư cả lực lượng đến trang thiết bị đã đưa ngành khảo cổ học Hà Nội có những bước tiến vượt bậc. Từ cuộc khai quật khảo cổ học đầu tiên ở tại Trung tâm Hoàng thành Thăng Long: Hậu Lâu, Đoan Môn và Bắc Môn, các cuộc khai quật này đã mở ra triển vọng tốt đẹp về khảo cổ học Hà Nội. Công trình Khảo cổ học Thăng Long – Hà Nội (1898 – 2008) do PGS.TS. Tống Trung Tín chủ biên không chỉ là kết quả nghiên cứu khảo cổ 10 năm mà còn là sự tập hợp các kết quả nghiên cứu trong suốt hơn 100 năm từ năm 1898 đến 2008.